With fifty-three paintings on paper Ed van der Kooy (The Hague, 1956) reflects on the current juncture, at which a volatile pandemic, racial riots and a persistent climate crisis dominate news reports. Sometimes the pictures are dark and intense. Sometimes they just appear to be idyllic, because there is a snake in the grass, disturbing the dream. In a painterly respect, too, nothing seems to be self-evident. At his request, his daughter Floortje van der Kooy (The Hague, 1993) writes her reflections on several works. For her this will turn into a way to try and understand what is going on in the world and to overcome the confusion. This publication shows the fifty-three works and ten poems and also contains the account of a conversation which publicist Kees Verbeek had with them about this unusual project.

Met drieënvijftig schilderingen op papier reflecteert Ed van der Kooy (Den Haag, 1956) op het huidige tijdsgewricht, waarin een grillige pandemie, rassenrellen en een aanhoudende klimaatcrisis de nieuwsberichten bepalen. Soms zijn de beelden duister en heftig. Soms lijken ze idyllisch want schuilt er een addertje onder het gras dat de droom verstoort. Ook schilderkunstig blijkt niets vanzelfsprekend te zijn. Op zijn verzoek schrijft dochter Floortje van der Kooy (Den Haag, 1993) bij enkele werken haar overpeinzingen. Het wordt voor haar een manier om te snappen wat er gaande is en de verwarring de baas te worden. Deze uitgave toont de drieënvijftig werken en tien gedichten en bevat tevens de weerslag van een gesprek dat publicist Kees Verbeek met hen voerde over dit bijzondere project.

Toen Fré J. Drost studeerde aan de kunstnijverheidsschool werd hem voorgehouden dat een kunstenaar altijd een open oog moet hebben voor de praktische kant van het leven. Veel van zijn docenten combineerden een betaalde baan waarin ze hun kennis en ervaring konden toepassen met vrij werken in hun eigen atelier. Die les heeft Drost ter harte genomen, hij ging na het afstuderen werken als ontwerper en tekenaar van reclamemateriaal. Later vond hij een baan als bewaker van de kwaliteit van reclamedrukwerk. Na werktijd en in vakanties was hij graag aan het tekenen en schilderen in zijn atelier. Een schetsboekje droeg hij altijd bij zich, mening medepassagier is tijdens de treinreis naar zijn werk door hem getekend, het liefst in karikaturale vorm. Van vakanties moest hij naar eigen zeggen uitrusten omdat het moeilijk kiezen was tussen ‘dolce far niente’ en zóveel vastleggen als maar enigszins mogelijk. De kracht van zijn kunstenaarschap lag zelfs meer in het dagelijks werk als reclameontwerper dan in zijn vrije werk in het atelier. Affiches en folders tonen hoe goed hij was als tekenaar en aquarellist. Zijn kleurgebruik is daarin zelfs beter dan in de schilderijen. Affiches uit de tijd dat hij voor drukkerij Joh. Enschedé en Zonen in Haarlem werkte, vinden via gespecialiseerde veilingsites nog steeds gretig aftrek. Met name die welke hij maakte in opdracht van de N.S.

Je kunt niet anders concluderen dan dat Jan Vosters speelt met de natuur, met verf en met onze waarneming. Het is eigen aan de verbeelding van mensen dat ze in de natuurlijke omgeving tekens kunnen zien. Dat is betekenis geven: dingen interpreteren als een teken. Dat doen we voortdurend. De horizon einder noemen, terwijl we weten dat het land daarachter verdergaat. Een wolk dreigend noemen, het land onherbergzaam, een boom eenzaam, het licht onheilspellend, allemaal voorbeelden van hoe we de natuur, die in principe onverschillig staat tegenover de schepselen die erin rondlopen, karaktereigenschappen toekennen. Dit is het ware onderwerp van de kunst van Jan Vosters. Het is het grootse toneel waar hij in zijn element is. Het schijnbaar bekende raadselachtig maken, de vraag oproepen wat echt is en wat een droombeeld, waar werkelijkheidsbeleving raakt aan geloof en bijgeloof. Wat betekent het dat hij dit boek Het ware licht wilde noemen? Is het laatste licht niet zoiets als de laatste trein, wel van dag tot dag te benoemen maar niet in absolute termen? Of is het toch de tegenhanger van het eerste licht, het scheppingsuur of de geboorte, gaat het over ondergang of de dood? Het zal allemaal afhangen van de dag, van de stemming van het moment. (Uit: ‘Het hoofd en de wolken’ door Rob Smolders)

Marinus van Beek, was een gewone Hollandse jongen, in 1921 geboren in Utrecht. Als oudste zoon van een kruidenier wordt hij vertegenwoordiger in vleeswaren. Maar hij heeft een droom: hij wil beeldhouwer worden. Zijn dramatische verhaal speelt zich af in 1940-1945, tijdens de oorlogsjaren, wanneer hij zich aansluit bij een groep andere jongens om de mensen te overtuigen van de kwade bedoelingen van de Duitse bezetter. Maar in hun acties gaat het mis. Hij wordt door de vijand gezocht. Dankzij de hulp van een mooi, lief meisje weet hij aan de dood te ontkomen. En met behulp van een aantal beeldhouwers is hij in staat een meesterstuk te realiseren. Met deze grote creatie is deze jongen na de bevrijding een man geworden en krijgt hij erkenning als de beeldhouwer Marius. In dit boek vindt u zijn herinneringen aan die periode.

Ieder jaar verblijft kunstenaar Francisca Tollenaar (1954) een aantal maanden in Frankrijk. Zij is gefascineerd door het liefelijke van la douce France maar houdt ook van het oeroude van de landschappen. Met de fiets, haar rijdend atelier, gaat ze op zoek naar vergezichten waarin in de ruimte zich duidelijk manifesteert. ‘Op een zonnige dag buiten in de open lucht middenin het landschap een berg schilderen in Frankrijk is niets anders dan totale vervulling! De berg zegt mij hoe hij geschilderd wil worden, hoe hij uit de grond komt en bedekt wordt, en onthult vergezichten achter hem. Ook het schilderij begint nu deel te nemen in de trialoog. Intussen begin ik mijzelf steeds vrijer te voelen. Er is ruimte! De berg leeft en ik leef!! Schilderen is een spel van steeds je blik openen, helemaal open zijn. Het buiten schilderen vraagt om stille reflectie.’ Francisca’s werk is kleurrijk, gelaagd, poëtisch en verhalend. Het beweegt zich op het grensvlak tussen figuratief en abstract. Door het beeldritme leeft en ademt het. Het straalt met licht van binnenuit, met toonschakeringen en veel ruimte.

Heel Nederland loopt langs beelden van Wilfried Put (1932 De Rijp - 2016 Amsterdam): ze staan in drukke winkelstraten en op pleinen in Amersfoort, Amsterdam, Zandvoort, Bolsward, Hillegom en Rotterdam. Toch is zijn naam niet alom bekend. Wilfried Put bleef graag op de achtergrond, rustig werkend aan een oeuvre dat vooral waardering kreeg van liefhebbers van de beeldhouwkunst en van collega’s, onder wie Piet Esser en Charlotte van Pallandt. Zijn beelden en penningen zijn het best te typeren als eigentijds-figuratief: krachtige composities met een heldere opbouw van volumes. Zijn portretpenningen van de schilder Breitner en de beeldhouwer Charlotte van Pallandt vormen hoogtepunten in de Nederlandse penningkunst. Wilfried Put was naast beeldhouwer ook een fantastisch tekenaar, zoals de ruim honderd recent ontdekte tekeningen van bezoekers van café Karpershoek in Amsterdam bewijzen. Deze monografie doet recht aan zijn rijke oeuvre.

Even in his early work, which I first experienced when I visited his studio in 1994, you can find the origin for what are now his actual heptagonal sculptures (seven sided). To develop an artist’s own distinct signature is a lifelong process and has many forks in the road. Christian Hack’s determination to find his way is both, relentless and admirable. This book shows an incredibly creative and energetic sculptor who has found his ‘voice‘ and is not about to stop. Looking at his work in Plexiglass which he made during his studies at the renowned Folkwang Schule in Essen, Germany (1971-1976), you can see his initial fascination with light and reflection. Now, his current polished stainless steel sculptures can be aesthetically pleasing and at the same time reflecting our surroundings and playing with our own reflections. His work in the nineties in bronze and cast-iron would prove to be invaluable for his later understanding of material, surface and reflection. It taught him how to work from a drawing or a plaster model and turn it into an actual sculpture. His fascination for Spanish sculptor Julio Gonzalez (1876-1942) would help him find his direction and teach him how to dissect his own sculptures. Choosing the best element or feature and building on from there; reducing, condensing, creating his archive of ‘white models‘ which would later prove to be the basis for infinite new sculptures. In 2001 the Basque sculptor, Eduardo Chillida (1924-2002) would inspire him to even further reduce his form language and create the possibility to work with simpler materials on a larger scale. In the next ten years small bronzes would evolve into monumental Corten-steel sculptures for the public space. In 2013 a renewed interest in his ‘old’ seven and five sided forms (to be part of an exhibition in Dubai) inspired Christian Hack to review some of his older works and found himself “beflügelt” - on wings - to pick up where he had left off at the end of the nineties and completely focus on this rediscovered form language. Now, after many years of experiencing how to translate his ideas and models in “lighter” materials like aluminium and stainless steel, Christian Hack has the exhilarating feeling that even technically there is no end to his possibilities. “Von der Kleinform bis zur Megaform, alles ist möglich”, from small to mega size - everything is possible. Every new design, every new model surprises him, making him more confident that he finally has found his very own, unique way of expression. His perseverance and trust in this lifelong process with many forks in the road, which seemed to have their own logic, finally paid off. Jeroen Dijkstra - Livingstone gallery

Museum Sjoel Elburg en het Noord-Veluws Museum brengen deze tentoonstelling gezamenlijk in het kader van de herdenking van 75 jaar vrijheid na de bezetting door Nazi-Duitsland. Beide musea brengen het werk van Joodse kunstenaars, die door vervolging en verzet omgebracht zijn, weer onder het voetlicht. Er wordt een grote diversiteit aan kunstwerken gepresenteerd van meer dan twintig vermoorde Joodse kunstenaars, zoals Else Berg en Mommie Schwartz, Fré en Moos Cohen, Baruch Laguna, Meijer Bleekrode, Marianna Franken, Abraham Fresco, El Pintor, Samuel Jessurun de Mesquita, Salomon Garf en Marinus van Raalte.

Eind 2017 draagt het Teylers in Haarlem een groot aantal tekeningen en aquarellen van de Engelse Blanche Annie Douglas-Hamilton (1852-1927) over aan het Noord-Veluws Museum in Nunspeet. Hamilton woonde en werkte immers lange tijd in het nabije Elspeet. De overdracht vormt de aanleiding voor uitvoerig onderzoek naar ‘de juffer’, zoals ze destijds in het Veluwedorp genoemd werd. Daardoor konden interessante en kleurrijke details worden toegevoegd aan de weinige kennis die we over haar hadden. In Hamiltons leven duiken steeds twee vriendinnen op, ook actief in deze hoek van de Veluwe: schilder en naaldkunstenaar freule Ima van Eysinga (1872-1958) en bloemenschilder Chrisje van der Willigen (1850-1931). De laatste woont ook lange tijd in dat andere kunstenaarsdorp, in Laren. Ook over hen zijn opmerkelijke gegevens opgediept. De juffer, de freule en de vrije vrouwelijke vrouw is rijk geïllustreerd en bundelt veel biografische wetenswaardigheden over drie opmerkelijke vrouwen. Het bevat geen kunsthistorische beschouwing, maar door krantenartikelen uit hun eigen tijd weten we wel hoe recensenten over hen dachten. Divers, dat spreekt. Kees Verbeek

De schilderijen zijn ijl en teder, de sculpturen krachtig en stoer. Transparant en concreet. Intiem en monumentaal. De tegenstellingen zijn groot in het oeuvre van Piet Warffemius (Den Haag, 1956). Toch liggen schilderijen en sculpturen dichter bij elkaar dan op het eerste gezicht lijkt. De schilderijen beginnen bij observaties in de tuin, een park, altijd buiten in de natuur. Wat hem interesseert is het kleine. Dat enkele takje, met een blaadje, een knop, een vruchtbeginsel. Warffemius: ‘Ik kijk hoe de ene vorm op de andere staat. Hoe een kleur verloopt in verschillende tinten groen. Ik zie heel elementaire, fascinerende groeiprincipes.’ Tijdens het schilderen in het atelier groeit soms langzaam de gedachte dat hier ook weleens een sculptuur uit voort zou kunnen komen: ‘Ik ben daar niet op uit, maar het doet zich voor. Het is een bijvangst, maar ik ben er erg gelukkig mee, natuurlijk. Het is ook pas veel later ontstaan, terwijl tegenwoordig bijna iedereen mij vooral als beeldhouwer ziet.’ In deze nieuwe, rijk geïllustreerde uitgave praat Warffemius zelf uitgebreid met publicist Kees Verbeek over zijn werk, zijn fascinatie voor natuur en de invloed van zijn collectie etnografica. Tevens zien we hem aan het werk en het werk in uitvoering.

Wolken bevinden zich in de atmosfeer op verschillende hoogten. Zij presenteren zich in uiteenlopende vormen. En altijd verleiden zij mensen tot associaties. Tot speelse gedachten waarmee de denker zich – ongeacht de duiding - aangenaam kan vermaken. Mensen kijken graag naar de altijd fluwelen, zacht uitlopende formaties en vinden die mooi. Al in de oudheid werd lucht beschouwd als een van de vier basiselementen van al het leven. Wolken zijn een meteorologisch fenomeen. Wolken zijn zeer fijne druppels water of ijskristallen die zich in de atmosfeer opeenhopen. De afzonderlijke elementen van een wolk, de kleine, kleurloze druppels, zien we niet. Maar we zien wel het beeld dat zij samen vormen. Dat komt door de deeltjes die het licht verstrooien en zichtbaar maken. Als de deeltjes het licht volledig weerkaatsen, bereiken ons alle spectrale kleuren en zien wij witte wolken. Verduisteren de wolken het zonlicht, dan lijken zij zwart-grijs. Weerkaatsen zij echter het licht dat door de moleculen in de omringende lucht wordt gebroken, dan domineert meestal het blauwe licht van de korte golf, vooral wanneer dit door wateroppervlakken extra wordt gereflecteerd. Als het zonlicht kort voor zonsopgang en zonsondergang een lange weg door de atmosfeer aflegt, verschijnt steeds nadrukkelijker het rode licht van de lange golf. Wij nemen dat waar als het morgenrood en het avondrood. De wolken weerspiegelen dit licht en het lijkt alsof zij de kleuren overnemen. Sebastiaan Spit schildert deze wolken: wit, blauw, grijs en roodachtig. Maar hij vindt zijn wolken niet in de natuur. In tegenstelling tot Georgia O’Keeffe of Walther Spatz laat hij zich voor zijn beeldend werk niet inspireren door natuurstudies, maar ontwikkelt hij de kleurige landschappen in zijn atelier. Spit heeft deze motieven al eens gecombineerd met motieven die hij vooral uit de Nederlandse kunstgeschiedenis kent, om zo de traditie van de lage horizon in herinnering te roepen. Een traditie die ruimte geeft aan de vorm waarin de lucht zich aan ons openbaart. Aan zijn werkstukken voegt hij digitale informatie toe over het moment van de dag en zo legt hij het tijdloze motief vast dat hij daarmee ook archiveert. Hij voegt rode tinten toe om contrasten te creëren, maar geeft daarbij ook ruimte aan stemmingen en sferen.